Wat zijn netwerkorganisaties?

Netwerkorganisaties zijn flexibele organisaties die snel kunnen reageren op vragen van klanten en veranderingen in de omgeving. Het is een expliciet of impliciet samenwerkingsverband tussen autonome organisaties. De meerwaarde van een netwerkorganisatie is dat ze gebruik kunnen maken van elkaars kerncompetenties en positionering op de markt. Op deze manier kunnen ze een sterkere marktpositie innemen. De effectiviteit van netwerkorganisaties wordt bepaald door het vertrouwen in elkaar en de juiste balans te vinden tussen zelfstandigheid en een gemeenschappelijk doel. Hieronder staan een aantal kenmerken van netwerkorganisaties:

• Een niet-hiërarchische relatie tussen de organisaties.
• Een open uitwisseling van informatie.
• Combinatie van kerncompetenties en de positionering op de markt.
• In het samenwerkingsverband kan men grotere opdrachten aan dan afzonderlijk.
• Behouden van eigen onafhankelijkheid en identiteit.

Het komen tot een netwerkorganisatie

Netwerkorganisaties hebben zoals hierboven genoemd verschillende voordelen. Toch moet er goed worden nagedacht voordat men dit soort samenwerkingsverbanden aangaat. Organisaties moeten bijvoorbeeld nadenken over de vraag: waar ligt de waarde van het samenwerkingsverband?
Het is belangrijk dat de organisaties elkaars ontbrekende kerncompetenties aanvullen. De kennis, werknemers en middelen van de andere organisatie moeten waardevol zijn voor je eigen organisatie. De meest gewenste situatie is dat de organisatie de kennis of middelen heeft die je eigen organisatie niet meer kan opbouwen of waarbij het te veel tijd kost om deze op te bouwen.

Voor het succes van een netwerkorganisatie is het belangrijk dat de kennis en middelen van beide organisaties op elkaar aansluiten. Als de afstand tussen kennis of middelen binnen de organisaties te groot is zal een goede samenwerking moeilijk zijn. Daarnaast moet er voldoende onderscheid zijn tussen de organisaties. Wanneer de organisaties te veel overlappen heeft de samenwerking vaak geen meerwaarde en kan er juist een concurrentiesituatie ontstaan.

Voorbeelden van netwerkorganisaties

Er zijn verschillende praktijkvoorbeelden voor netwerkorganisaties te vinden. Zo worden er binnen de zorg steeds vaker netwerkorganisaties opgebouwd. Een voorbeeld is de organisatie Buurtzorg Nederland. Hierbij sluiten zelfstandige ondernemers zich aan en leveren verschillende diensten waarbij ze gefaciliteerd worden door de organisatie.