Wat is collectief leren?

Collectief leren bestaat uit leerprocessen die in de sociale context verlopen. Het focust zich op het veranderen van organisatiegedrag of het construeren van collectieve kennis. Andre Wierdsma houdt zich al jaren bezig met collectief leren. Volgens hem is het optellen van de individuele leerprocessen niet hetzelfde als collectief leren. De dieperliggende patronen in de sociale context veranderen namelijk niet door individuele leerprocessen. Hiervoor is het nodig om collectief te leren op drie niveaus.

De drie niveaus van collectief leren

Wierdsma en Swieringa onderscheiden drie niveaus van collectief leren: enkelslag, dubbelslag en drieslag. Deze niveaus worden ook wel leerslagen genoemd. Deze leerslagen onderscheiden zich van single en double loop learning, omdat deze zich richten op het niveau van individueel leren.

Enkelslag leren: richt zich op het verbeteren van bestaande regels. Tijdens dit proces worden onderliggende inzichten of principes niet besproken. Gedragsverandering op het niveau van enkelslag leren ontstaat door het aanpassen van regels en afspraken. In deze leerslag worden ‘hoe’-vragen gesteld.

Dubbeslag leren: richt zich op vernieuwingen. De focus ligt niet alleen op het verbeteren van de regels maar ook op de achterliggende inzichten. Gedragsverandering op het niveau van dubbelslag leren ontstaat doordat medewerkers handelen vanuit nieuwe inzichten. In deze leerslag worden ‘waarom’-vragen gesteld.

Drieslag leren: richt zich op ontwikkelingen. Er worden vragen gesteld over de essentiële principes en missie en visie van de organisatie. Gedragsverandering op het niveau van drieslag leren ontstaat door verandering in principes of visie. In deze leerslag worden ‘waartoe’-vragen gesteld.

Waarom collectief leren?

Wanneer het huidige organisatiegedrag niet meer leidt tot de gewenste resultaten moeten er veranderingen worden door gevoerd. Een onderdeel van deze verandering is collectief leren. Het bevorderd innovatieve processen en stimuleer organisatie leren. Door de voortdurende veranderende omgeving en de noodzaak om continu te verbeteren is collectief leren een interessant instrument geworden.