Beïnvloeden vanuit het principe actie-reactie
De Roos van Leary is een model dat in 1957 ontworpen is door Thimoty Leary. Hij ging ervan uit dat bepaald gedrag een bepaalde reactie oproept. Het model is dus gebaseerd op het principe actie-reactie. De Roos van Leary verschaft inzicht in relaties tussen bepaalde gedragingen. Aan de hand hiervan worden gedragspatronen zichtbaar en kan men bewuste keuzes maken in actie en reactie.
De Roos van Leary is een communicatiecirkel waarin verschillende gedragspatronen en het effect daarvan worden weergegeven. Een belangrijk gegeven hierbij is dat Leary stelt dat ieder mens alle gedragingen uit het model in zich heeft. Er bestaat meestal wel een voorkeursgedraging. Het model is niet te gebruiken om het karakter van iemand te bepalen.
De assen van de Roos van Leary
De Roos van Leary onderscheidt twee assen, de horizontale en verticale as. De verticale as gaat om de mate van dominantie. Wanneer iemand dominant gedrag vertoont naar de ander dan zit die persoon boven in het model. Wanneer iemand onder in het model zit dan vertoont hij of zij onderdanig gedrag naar de ander.
De horizontale as gaat om de relatie tussen personen. Er wordt hierbij een onderscheid gemaakt tussen samen- en tegengedrag. Bij ‘samengedrag’ bestaat er affiniteit met de ander. Het gedrag is gericht op acceptatie van elkaar. ‘Tegengedrag’ gaat om vijandigheid naar de ander. Het gedrag is gericht op andere belangen dan acceptatie.
De vier gedragingen van de Roos van Leary staan ook in relatie tot elkaar. Het boven-onder gedragspatroon heeft een complementaire relatie. Dit betekent dat ‘bovengedrag’, ‘ondergedrag’ oproept en andersom. Als iemand bijvoorbeeld heel volgend is dan neemt de andere de leidende rol op zich.
Het samen-tegen gedragspatroon heeft daarentegen een symmetrische relatie. Dit betekent dat samengedrag, samengedrag oproept en tegengedrag wekt ook tegengedrag op. Als iemand bijvoorbeeld erg vijandig is dan kan de ander ook opstandig worden. Aan de hand van deze twee relaties heeft Leary het model in acht verschillende gedragingen onderverdeeld.
Het belang van de Roos van Leary
De Roos van Leary is een effectief hulpmiddel wanneer je merkt vast te blijven zitten in bepaalde gedragspatronen. De communicatie binnen een team kan hierdoor moeizaam verlopen. Met behulp van de Roos van Leary kun je het gedragspatroon analyseren en zichtbaar maken. Men kan dat het eigen gedrag bewuster gaan inzetten en zo de situatie beïnvloeden.
Er zijn verschillende zelftesten voor de Roos van Leary op internet te vinden. Wanneer je het leuk vindt kun je deze maken. Het is wel belangrijk om niet te veel waarde aan de uitslag te hechten.